‘Wie wil schrijven doet er goed aan dit boek te lezen’, tipt Het Parool op de omslag van Stephen Kings boek Over leven en schrijven. Daar is niets van gelogen en ik ga je uitleggen waarom.
In dit schrijfboek van Stephen King vertelt hij ‘hoe hij tot het vak is gekomen, wat hij er nu over weet en hoe het volgens hem moet’. En hoewel het volgens de bestsellerauteur geen ‘leerboek’ is, kun je er wel degelijk veel van leren.
Het eerste deel van het boek, ‘cv’, gaat over zijn jeugd en puberjaren, waarin hij al volop probeert om verhalen gepubliceerd te krijgen. Een spijker in de muur ‘bezwijkt zo ongeveer van de afwijzingsbriefjes’. King beschrijft hoe hij vervolgens als schrijver is gevormd. Gevormd ja, niet gemaakt. Hij gelooft dat je op zijn minst talent moet hebben, maar dat dat talent is aan te scherpen.
Zo kreeg hij zelf goede tips van zijn voormalige hoofdredacteur John Gould. Deze bijvoorbeeld: ‘Als je een verhaal schrijft, vertel je jezelf het verhaal. Als je het herschrijft, is het vooral zaak dat je alle dingen eruit haalt die níet het verhaal zijn.’ Verderop in het boek geeft hij je daar een praktische formule voor:
2e versie = 1e versie – 10%
Hij kreeg die formule ooit als commentaar op een manuscript.
In het tweede deel, ‘Gereedschapskist’, beschrijft King ‘de grondbeginselen van het schrijven’. Woordenschat noemt hij het meest gebruikte gereedschap voor de schrijver, en hij waarschuwt je meteen om je woordenschat niet doelbewust te gaan verbeteren. ‘Gebruik het eerste woord dat je te binnen schiet, mits het gepast en kleurrijk is’.
Waarom?
Omdat dat woord waarschijnlijk het beste beschrijft wat je bedoelt.
Een ander stuk gereedschap is grammatica, maar als je die wilt opfrissen moet je er maar een schoolboek over kopen, vindt King. Hij drukt je op het hart alsjeblieft niet passief te schrijven en bijwoorden te mijden. Hij legt het allemaal uit met duidelijke voorbeelden.
Voor ‘stijl’, verwijst de schrijver regelmatig naar het boekje The Elements of Style van William Strunk jr. Dat boekje is inderdaad leerzaam, maar dus wel in het Engels geschreven.
Wat is volgens het schrijfboek van Stephen King nu ‘goed schrijven’?
In het deel ‘Over schrijven’ hamert hij op twee dingen.
Ten eerste, zorg ervoor dat je de bovengenoemde grondbeginselen (woordkeuze, grammatica en stijlelementen) goed onder de knie krijgt.
Ten tweede, hard werken. Veel schrijven én veel lezen.
Zelf schrijft hij bij voorkeur alleen ’s ochtends, en wel zo’n tweeduizend woorden per dag. Zijn tip voor mensen die willen gaan schrijven: neem als schrijfdoel duizend woorden per dag en hou de deur van je (liefst kleine) schrijfkamer dicht totdat je dat hebt bereikt. Lukt dat, dan mag je één dag per week vrij hebben. Kings adagium is: je kunt het alleen leren door het te doen.
Leuk weetje: King schrijft met harde muziek aan (AC/DC, Metallica en Guns ’n Roses), om zich af te sluiten. Hij werkt niet met een plot, hij werkt intuïtief. Als auteur wil hij een groep personages in een bepaalde moeilijke situatie brengen en dan zien hoe ze zich eruit redden. De schrijver redeneert dat als hij niet kan voorspellen hoe iets afloopt, zijn lezer ook in spanning blijft.
Volgens King bestaan verhalen en romans uit drie delen:
- de vertelling, het verhaal van A tot Z;
- de beschrijving, die de lezer met zijn zintuigen bij het verhaal betrekt;
- de dialoog, waarmee je personages tot leven brengt.
Beetje vaag?
Op pagina 194 schrijft King: ‘Vaardigheden voor beschrijving, dialoog en personageontwikkeling komen allemaal op hetzelfde neer: goed kijken en luisteren en vervolgens datgene wat je ziet of hoort helder in woorden omzetten (zonder gebruik te maken van een hoop vervelende, overbodige bijwoorden).’
En enkele pagina’s daarvoor: ‘Vertel nooit iets als je het ook kunt laten zien. Een goede dialoog zal laten zien of een personage slim of dom is.’ Je kunt iets vertellen, maar je kunt hetzelfde ook, en veel levendiger, duidelijk maken door een manier van praten.
Waarom is het schrijfboek van Stephen King zo leerzaam?
Omdat King voorbeelden geeft op scène- en dialoogniveau, en vervolgens niet schroomt om man en paard te noemen. Hij toont een volgens hem slechte dialoog, en legt uit waarom die dialoog hem niet bevalt. Vervolgens laat hij zien hoe het beter kan en waarom.
Kijk, daar leer je van.
Het interessantst is misschien nog wel het deel met de gruwelijke titel: ‘En bovendien, Deel I: Deur dicht, Deur open’. Dit deel gaat over redactie. King laat eerst een oorspronkelijk stuk tekst zien en daarna de geredigeerde versie, met toelichting. Ik kan je zeggen: er wordt heel wat in geschrapt.
De tekst wordt er stukken korter en beter van. En dat is precies de taak van de redacteur. In zijn derde voorwoord breekt King een lans voor zijn redacteur Chuck Verrill. Dat doet hij met de volgende vuistregel: ‘De redacteur heeft altijd gelijk.’
Meteen daarna schrijft hij dat geen enkele auteur alle adviezen van zijn of haar redacteur zal overnemen. ‘Wij allen zondigen en voldoen niet aan de redactionele perfectie. Anders gezegd: schrijven is menselijk, redigeren is goddelijk.’
Zoek jij ook goddelijke redactie? Neem gerust een kijkje verderop.
Lees ook het eerste deel in mijn serie blogs over schrijfboeken: Welke schrijfboeken moet je lezen? Begin eens bij Jan Brokken.
